“ Muốn giúp nhân dân Trước tìm vị thuốc Sách trời đã định cõi Nam Bang Thổ sản của khác miền Bắc quốc “ Trục giải chỉ nam dược tính phú – Tuệ Tĩnh
Tuệ Tĩnh tên thật là Nguyễn Bá Tĩnh, ông xuất thân trong gia đình bần nông, cha là Nguyễn Công Vỹ, mẹ là Hoàng Thị Ngọc ở Nghĩa Lư, huyện Dạ Cẩm, Hồng Châu nay là thôn Phú Nghĩa, Xã Cẩm Vũ, huyện Cẩm Bình, tỉnh Hải Hưng.
Ông sinh trưởng dưới triều Trần Dụ Tông ( thế kỷ XIV), lúc lên 6 tuổi cha mẹ đều mất. Ông được nhà sư chùa Hải Triều ở Yên Trang gần đấy đưa về nuôi cho ăn học. Đến 10 tuổi, Bá Tĩnh lại được sư cụ chùa Giao Thủy ở Sơn Nam ( Nam Định) đưa về cho học với nhà sư chùa Dũng Nhuệ trong huyện.Ở đấy, ông được gọi là Tiểu Huệ nên có biệt danh là Huệ Tĩnh. Ông được học văn, học thuốc để giúp việc chữa bệnh ở chùa.
Đến năm 22 tuổi, ông đi thi hương trúng bảng, nhưng vẫn ở chùa đi tu lấy pháp hiệu Tuệ Tĩnh. Năm 45 tuổi, ông thi đình, đậu Hoàng giáp. Năm 55 tuổi ông bị bắt đi sứ sang Trung Quốc. Ông được nhà Minh giữ lại làm việc ở Viện Thái Y, rồi mất bên đó.
Cả cuộc đời của ông dành cho việc tìm thuốc Nam, chữa bệnh bằng thuốc Nam, theo phương châm: “ Thuốc nam Việt chữa người Nam Việt”.
Trong bộ sách Nam dược thần hiệu, ông đã ghi lại Bản Thảo Dược Tính 499 vị thuốc nam, trong đó vị số 188 là Minh Trà:
“188. Minh trà: Trà Ngon, vị ngọt, đắng tính hơi hàn, nhuận tạng, trừ tiệt khu phong, sáng mắt, nhẹ đầu, hạ đờm, trị chướng lỵ, tiêu thức ăn”
Sách Trục giải chỉ nam dược tính phú ghi: “Trà, vốn thanh tâm giải khát, uống một bát thì muôn điều lo nghĩ tiêu tan”
Ông còn dùng trà làm phương thuốc Nam trị bệnh.
Trong bệnh đau lưng, có kinh trị đau lưng rất hay: “ Trà ngon nấu nước đậm 5 chung, hòa với dấm 3 chung uống ngay thì lành “.
Kinh trị bị sương lạnh lở loét: Hoắc dương, chè đầu xuân. Bằng nhau đốt ra tro hòa với dầu phết lên trên lá mà đặt vào, rất hay.
Trà ở Việt Nam không chỉ dừng lại là thứ nước uống thông thường mà còn dùng làm thuốc. Chính ông đã khẳng định phẩm chất trà của phương Nam ẩn chứa nhiều dược tính quí giá. Trong Nam Dược Quốc Ngữ Phú ông có viết: ‘ Chè lưỡi sẻ là Tước Thiệt hảo trà”
Tuệ Tĩnh không những đã xây dựng được nền móng y học của Việt Nam mà ông còn đề cao giá trị của thuốc Nam. Phát triển trồng cây chè, dùng trà để uống, dùng trà để chữa bệnh là một trong những Nam dược được ông đề cao và phát triển trong từng gia đình, vườn chùa… để :
“ Mong thấy :
Nhân dân khỏe vui êm ấm
Nhà nước bền vững lâu dài
Thế mới không phụ huệ rộng sâu
Đối với nước non Nam nầy vậy “
Trục giải chỉ nam dược tính phú – Tuệ Tĩnh
Truyền thống thuốc Nam của ông đã được đời sau kế thừa và phát huy rạng rỡ. Cây chè trồng quanh vườn nhà, vườn chùa… và thú uống chè độc đáo của người Việt tồn tại tới nay là do chính ông Thánh Trà Việt – Tuệ Tĩnh gây dựng.
Thật tự hào thay Thiền sư Tuê Tĩnh – Thánh Trà Việt Nam, người đã quốc dân hóa trà và giúp phần gìn giữ phong tục uống trà tươi độc đáo tới tận ngày ngay của người Việt chúng ta. Trà ở Việt Nam không là đạo mà trà đã là cuộc sống.
Nguyễn Ngọc Tuấn – Bài đã đăng Bào Giác Ngộ
Google